Ingezonden stuk Volkskrant

Onderstaande is een reactie op een stuk van Remco Pijpers in de Volkskrant en op LinkedIn. (archief link)

Geachte redactie,

Mooi betoog van Remco Pijpers over de technologie in het onderwijs. Alleen moet je niet naar de leraar wijzen maar naar de schoolbesturen en hun inkopers van ‘EdTech’. Juist die inkopers moeten van goede huize komen want de grote techbedrijven kunnen hele lage prijzen voorstellen. “Gratis” is bijvoorbeeld erg moeilijk te weerstaan. Beter is het daarom ‘BigTech’ uit te sluiten en het lokale midden- en kleinbedrijf in de EU in te huren.

Daar komt immers de innovatie en werkgelegenheid vandaan. Het midden- en kleinbedrijf betaalt als ‘sitting duck’ gewoon alle lokale belastingen omdat ze de Zuidas-wizards niet in (kunnen) huren voor ontwijkconstructies.

Van elke euro die schoolbesturen via het midden- en kleinbedrijf ’teveel’ betalen voor, liefst opensource, EdTech-oplossingen komt het grootste deel zo weer terug bij de leerlingen, hun ouders. Daarnaast kan je dan ook nog eens inhoudelijke eisen stellen. Al die zaken waar Pijpers de leraar mee op wil zadelen maar waar inkopers nu hun schouders over ophalen omdat BigTech onweerstaanbare aanbiedingen heeft.

Reinder Rustema, Amsterdam, Coalitie Eerlijk Digitaal Onderwijs

Helaas is het stuk niet geplaatst: “Hartelijk dank voor uw bijdrage, die wij met belangstelling hebben gelezen. We hebben uw brief meteen gereed gemaakt voor publicatie. Door ruimtegebrek is het ons echter niet gelukt uw brief te publiceren. Het is nu te laat deze alsnog te plaatsen. Wij vragen hiervoor uw begrip en hopen u een volgende keer te mogen verwelkomen in de rubriek Geachte Redactie van de Volkskrant.” Onze eigen website heeft gelukkig geen last van ruimtegebrek 😉

Reactie Remco Pijpers:

Dank voor jullie reactie, Geert-Jan en Reinder, 

Ik ben het met jullie eens en oneens. 

Eens: 
Ja, het onderwijs moet met technologie werken die voldoet aan publieke waarden. Onderwijs is een publiek goed, dat niet kan zonder digitale soevereiniteit. Niet voor niets is Kennisnet aangesloten bij Public Spaces en werken we met SURF en SIVON aan een eerlijker internet op school. Ons vertrekpunt: de WaardenWijzer – zie: www.kn.nu/waardenwijzer. De inkopers (bestuurders, ict’ers, schoolleiders) zijn hoofdverantwoordelijk, al valt er heel veel meer over te zeggen. Het ligt ingewikkeld. 

Oneens: 
Nee, ik zadel leraren niet op met de hoofdverantwoordelijkheid. Ik wijs niet naar ze. Ik wijs hen, hun schoolleiders, bestuurders, lerarenopleiders en de beleidsmakers op een andere kijk op het leraar-zijn. De huidige kijk is door en door instrumenteel (er moeten ‘leeropbrengsten’ worden ‘geproduceerd’), ook als het gaat om de inzet van digitale technologie. Big tech speelt daarop in. Ik bepleit een existentieel, pedagogische perspectief op de relatie tussen leraar, technologie en leerlingen en ik daag leraren uit zich niet te laten kapittelen, niet door de mooie praatjes van big tech, noch door hun schoolleiders en hun bestuurders, ik daag ze uit te onderzoeken wat er op het spel staat in de omgang met digitale technologie. Het welzijn van kinderen heeft daarbij mijn voornaamste aandacht. 

Bewust sluit ik mijn betoog af met drie voorbeelden van leraren die het pedagogisch appel horen en ernaar handelen. Die leraren zie ik als voorbeelden van professionals waar toekomstige en bestaande leraren zich aan zouden kunnen spiegelen. Daar wil ik mee aangeven dat ik hoopvol gestemd ben. Zulke leraren doen het publieke debat kantelen, zulke leraren overtuigen schoolleiders en bestuurders het anders te doen. Kijk naar hoe het met de discussie over smartphones in de klas is gegaan – de enorme belangrijke, agenderende rol van Erik Ex. 

Of de problemen met Open Source zijn opgelost? Het zou een hele hoop schelen, maar technologie op school zal altijd ethische en pedagogische spanningen oproepen. Scholen die willen monitoren, zullen ontwikkelaars blijven vragen om mogelijkheden om kinderen digitaal te volgen, ook als het gaat op open source. De spanning zit altijd in de relatie met technologie, niet alleen in de technologie zelf.