Na de oproep van Bits of Freedom, gesteund door PublicSpaces, DeGoedeZaak, SETUP, Noorderlicht en Waag Futurelab aan de Nederlandse overheid om te stoppen met sociale media van grote platforms, lanceren zij nu de campagne #MakeSocialsSocialAgain. De Coalitie Eerlijk Digitaal Onderwijs (CEDO) wil deze campagne van harte ondersteunen en sluit zich hierbij aan. Juist ook het onderwijs is een publieke zaak en juist ook op scholen worden sociale media van grote bedrijven gebruikt om leerlingen te werven en ouders te informeren. Om nog maar te zwijgen van de digitale onderwijssystemen van grote Amerikaanse spelers, waardoor kinderen en ouders steeds meer de fuik van Big Tech in worden getrokken. Het gebruik hiervan op scholen vergroot en normaliseert de afhankelijkheid van dit soort bedrijven: kinderen en ouders maken geen kennis met alternatieven, wat leidt tot een vicieuze cirkel (iedereen gebruikt Whatsapp, we kunnen niet meer zonder!) waarin alternatieven ook niet verder kunnen worden ontwikkeld en de afhankelijkheid van bestaande platforms verder wordt vergroot. Met alle inmiddels bekende gevaren van dien: grootschalige verzameling van gevoelige data voor verdere exploitatie (ook voor nu nog onbekende toekomstige doeleinden), ondermijning van kritisch denken over de verwevenheid van geld, politiek en digitalisering, tekort schieten van echte digitale vaardigheden omdat kinderen alleen maar productkennis wordt aangeleerd, etc. etc.
Dat dit geen denkbeeldige gevaren zijn blijkt bijvoorbeeld uit het onderzoek van Meta zelf naar schadelijke algoritmen, wat door klokkenluider Frances Haugen naar buiten is gebracht. Dit onderzoek laat zien dat Meta haar platforms uit commerciële overwegingen niet veiliger wil maken voor kinderen. Dit alles is in strijd met de Code voor Kinderrechten, opgesteld door Waag en de Universiteit Leiden in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Deze code beoogt kinderen in de digitale wereld te beschermen via recht op privacy en recht op bescherming tegen economische exploitatie; rechten die nu met voeten worden getreden (zie bijvoorbeeld ook het onderzoek van de Consumentenbond). De code pleit nadrukkelijk ook voor recht op online participatie. Om dit veilig te kunnen doen is het ontwikkelen van alternatieven voor bestaande platforms dringend nodig.
Hier ligt volgens ons een belangrijke rol voor scholen om ouders te mobiliseren en het goede voorbeeld te geven. Zo kan het informeren van ouders heel goed via e-mail of desnoods sms. Ook groepscommunicatie kan heel goed via alternatieve kanalen (bijvoorbeeld https://signal.org/ of https://matrix.org/), zonder ouders te dwingen bijvoorbeeld een Whatsapp-account te gebruiken. Dit vergroot de bewustwording dat afhankelijkheid van grote schadelijke platforms helemaal niet vanzelfsprekend hoeft te zijn. Hetzelfde geldt uiteraard voor de onderwijssystemen, waar op publieke waarden gestoelde alternatieven een absolute noodzakelijkheid zijn.
Wij zijn te volgen op het sociale SocialMedium Mastodon: @CEDO@mastodon.nl
(Dat kan ook zonder account met een willekeurige RSS-lezer: mastodon.nl/@cedo.rss )